Improper Disposal of Biomedical Waste in Pimpri-Chinchwad Raises Health and Environmental Concerns पिंपरी-चिंचवडमध्ये जैविक कचऱ्याचे अयोग्य निस्तारण: नागरिकांची चिंता

पिंपरी-चिंचवड शहरातील नागरिकांनी जैविक कचऱ्याच्या अयोग्य निस्तारणावर चिंता व्यक्त केली आहे, ज्यामुळे आरोग्य आणि पर्यावरणावर गंभीर धोका निर्माण झाला आहे. पिंपरी-चिंचवडमधील हजारो मोठ्या आणि छोट्या रुग्णालयांमधून दररोज ३.५ ते ४ टन जैविक कचरा निर्माण होतो. यामध्ये सिरिंजेस, औषधांच्या अर्ध्या भरलेल्या बाटल्या, आणि इतर वैद्यकीय कचरा असतो, जो रस्त्याच्या कडेला, फूटपाथवर आणि नदीकिनाऱ्यांवर आढळतो. मोशी, चिखली आणि सांगवी यासारख्या भागांमध्ये नागरिकांचा असा आरोप आहे की काही क्लिनिक आणि फार्मसीज सार्वजनिक ठिकाणी आणि नदीत कचरा टाकत आहेत.

PCMC ने केलेले उपाय
पिंपरी-चिंचवड महापालिकेने या समस्येवर तोडगा काढण्यासाठी काही उपाययोजना केली आहेत. पिंपरीतील यशवंतराव चव्हाण स्मृती (वायसीएम) रुग्णालयातील पूर्वीच्या २ टन क्षमतेच्या केंद्राऐवजी ऑगस्ट २०२३ मध्ये, मोशी येथे जैविक कचऱ्याचे निस्तारण करण्यासाठी एक नवीन सुविधा सुरू करण्यात आली, ज्यात दररोज १७.९ टन जैविक कचरा प्रक्रियेसाठी क्षमता आहे. या सुविधेचे उद्दिष्ट पुढील १२ वर्षांसाठी शहराच्या जैविक कचऱ्याचे योग्य निस्तारण करणे आहे.

जैविक कचऱ्याचे वर्गीकरण आणि शुल्क
PCMC सध्या रुग्णालयांपासून प्रति बेड ८.१६ रुपये प्रति दिवस आणि क्लिनिकसाठी वार्षिक ४,०३९ रुपये शुल्क घेत आहे. कचऱ्याचे चार प्रकारांत वर्गीकरण केले जाते – पिवळा, लाल, निळा आणि पांढरा, ज्यासाठी विविध निस्तारण पद्धती वापरण्यात येतात, ज्यामध्ये इन्सिनरेशन आणि निर्जंतुकीकरणानंतर शेडिंग समाविष्ट आहे.

दंड आणि शिस्त
कचरा निस्तारणाच्या नियमांचे उल्लंघन करणाऱ्यांवर PCMC च्या आरोग्य विभागाने ३५,००० रुपयांचा दंड लागू केला आहे. १ एप्रिल २०२४ ते २३ फेब्रुवारी २०२५ दरम्यान, जैविक कचऱ्याचे अयोग्य निस्तारण करणाऱ्यांवर १,४०,००० रुपयांचा दंड आकारण्यात आला आहे.

नागरिकांची मागणी आणि अपेक्षा
नागरिकांनी सार्वजनिक ठिकाणी वैद्यकीय कचरा टाकणाऱ्यांवर कडक कारवाई आणि अधिक दंड आकारण्याची मागणी केली आहे. हे नागरिकांचे आरोग्य आणि पर्यावरणासाठी गंभीर धोक्याचे कारण बनत आहे, त्यामुळे त्यांना अधिक कठोर शिस्तीची आवश्यकता आहे.

पिंपरी-चिंचवडमधील जैविक कचऱ्याच्या अयोग्य निस्तारणामुळे आरोग्य आणि पर्यावरणाच्या दृष्टीने मोठा धोका निर्माण झाला आहे. तथापि, महापालिकेने या समस्येवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी उपाययोजना सुरू केल्या आहेत. शिस्त आणि नियमांच्या कडक अंमलबजावणीसाठी नागरिकांनी महापालिकेच्या कार्यवाहीला सहकार्य करणे आवश्यक आहे.